Leczenie nietrzymania moczu

Problem nietrzymania moczu jest wbrew pozorom bardzo powszechny. Ta dysfunkcja nazywana inaczej inkontynencją może mieć różne przyczyny, począwszy od problemów z układem nerwowym, po schorzenia układu moczowo-płciowego. Na nietrzymanie moczu cierpią przede wszystkim kobiety i osoby starsze, ale zdarza się, że to schorzenie dotyka również mężczyzn. Nietrzymanie moczu może znacznie pogorszyć jakość życia, dlatego wymaga skutecznej terapii. Zastosowane leczenie nietrzymania moczu należy każdorazowo dobierać do przyczyn inkontynencji i stopnia jej nasilenia.

Przyczyny nietrzymania moczu i diagnozowanie schorzenia

Problemy z utrzymaniem moczu mogą wynikać z wielu schorzeń i dysfunkcji. Do powodów należy zaliczyć nie tylko przemijające stany takie jak zapalenie pęcherza czy osłabienie mięśni po porodzie, ale też przewlekłe schorzenia jak choroba Parkinsona czy Alzheimera i predyspozycje genetyczne. Czasami za nietrzymanie moczu odpowiada także niekorzystny styl życia: nadwaga lub otyłość, cukrzyca, brak aktywności i osłabienie mięśni dna miednicy.

Nietrzymanie diagnozuje się w badaniu podmiotowym (podczas wywiadu z pacjentem) i w badaniu przedmiotowym (fizykalnym, ginekologicznym lub urologicznym). U pacjenta wykonuje się często tzw. próbę kaszlową polegającą na obserwacji ewentualnego wycieku moczu podczas kaszlu. Jeśli ten zostanie zaobserwowany, lekarz wysyła pacjenta na ogólne badanie moczu i posiew w celu wykluczenia ewentualnego zakażenia. Diagnostyka bardzo często wiąże się też z wykonaniem badania USG oraz testu wkładkowego polegającego na noszeniu chłonnej wkładki umożliwiającej określenie skali nietrzymania moczu. Badaniem obligatoryjnym przed leczeniem zabiegowym nietrzymania moczu jest badanie urodynamiczne.

W wątpliwych przypadkach i podejrzeniu innych chorób współistniejących można poszerzyć diagnostykę o urethrocystoskopię i badania obrazowe (tomokomputer, rezonans magnetyczny)

Rodzaje nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu może mieć różne postacie, począwszy od częściowego, po całkowite.

• Wysiłkowe nietrzymanie moczu u kobiet jest najczęściej występującą odmianą schorzenia wynikającą ze wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej podczas kichania, kaszlu lub śmiechu. Ten rodzaj nietrzymania wiąże się z osłabieniem dna miednicy i zazwyczaj dotyka kobiet po porodzie oraz w okresie menopauzy.
• Naglące oddawanie moczu polega na potrzebie natychmiastowej mikcji i wynika ze zbyt wczesnego kurczenia się pęcherza moczowego, co może występować na skutek chorób prostaty, stanów pozabiegowych, a także nowotworów macicy, jajnika lub jelita.
• Mieszane nietrzymanie moczu łączy w sobie cechy nietrzymania wysiłkowego i naglącego.
• Funkcyjne nietrzymanie moczu dotyka osób o pogorszonej mobilności wynikającej z choroby fizycznej lub psychicznej i jest często nazywane funkcjonalnym.
• Nietrzymanie neurologiczne dotyczy osób chorych na Alzheimera lub Parkinsona, a także dotkniętych schorzeniami takimi jak stwardnienie rozsiane czy uszkodzenia rdzenia kręgowego i nerwów.
• Przemijające nietrzymanie moczu przebiega najczęściej razem z infekcjami dróg moczowych, ale może się objawić również po zastosowaniu leków moczopędnych, a nawet po spożyciu dużej ilości alkoholu czy kawy.
• Nietrzymanie z przepełnienia wynika z niewłaściwego funkcjonowania pęcherza moczowego, szczególnie z problemu w jego całkowitym opróżnieniu. Problem dotyka zazwyczaj mężczyzn z przerostem prostaty.
• Kropelkowe wyciekanie zwykle wiąże się z problemami z prostatą i ma miejsce krótko po mikcji.

Na czym polega leczenie nietrzymania moczu?

Sposób leczenia nietrzymania moczu zależy od przyczyny, nasilenia i decyzji lekarza. Wdrożone może być zarówno leczenie zachowawcze, jak i operacyjne.

• Do leczenia zachowawczego należy zaliczyć treningi mięśni dna miednicy (polecane szczególnie paniom), terapia behawioralna oraz elektrostymulacja. Zastosowanie często ma też farmakoterapia oraz zmiana niekorzystnego stylu życia, w tym zredukowanie nadmiernej masy ciała i ograniczenie spożycia moczopędnych substancji.
• Interwencje zabiegowe są wprowadzane w przypadku nieskuteczności terapii zachowawczej i mają zastosowanie szczególnie w przypadku leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu. Najczęściej wybieraną metodą jest zabieg pętlowy, który polega na wprowadzeniu do organizmu specjalnej taśmy podtrzymującej cewkę moczową, ale wykonuje się także zabiegi podwieszania szyi pęcherza.

Jak ograniczyć problem nietrzymania moczu?

Operacyjne leczenie nietrzymania moczu jest zwykle koniecznością, ale wyciek można zminimalizować lub nawet całkowicie wyleczyć poprzez umiejętną zmianę stylu życia. Koniecznie trzeba wyeliminować działania mogące przyczyniać się do nietrzymania moczu, czyli nadmierną masę ciała, niewłaściwą higienę intymną sprzyjającą powstawaniu stanów zapalnych dróg moczowych oraz dietę sprzyjającą zaparciom. Chory powinien też ograniczyć spożycie kofeiny i alkoholu, wdrożyć regularne ćwiczenia dna miednicy i unikać aktywności potęgujących wyciek. Zalecenia te należy wdrożyć również po wykonaniu laserowego leczenia nietrzymania moczu.